Thời gian gần đây xảy ra nhiều vụ ngộ độc thực phẩm do chế biến,ắngnóngtăngnguycơngộđộcthựcphẩhôn bảo quản chưa đảm bảo vệ sinh an toàn. Bên cạnh đó, nguyên nhân ngộ độc còn do nhiễm vi sinh vật (vi khuẩn, virus...) hoặc độc tố một số loại nấm, cóc, cá nóc; thực phẩm bị nhiễm hóa chất...

Đặc biệt, trong điều kiện thời tiết nắng nóng, nhiệt độ môi trường cao, Thạc sĩ, bác sĩ Huỳnh Hoài Phương (Trung tâm Nội soi và Phẫu thuật nội soi tiêu hóa, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh) cũng lưu ý người dân nên cẩn trọng hơn trong việc bảo quản, chế biến thực phẩm và ăn uống. Bởi nhiệt độ cao là điều kiện thuận lợi cho các vi khuẩn, nấm mốc và nhiều tác nhân gây hại khác sinh sôi và phát triển nhanh chóng. Các trường hợp tiêu chảy, rối loạn tiêu hóa, ngộ độc thực phẩm thường do vi khuẩn Salmonella, Botulinum, E. Coli, Campylobacter, Listeria... gây ra.

Trời nóng còn làm cho thức ăn nhanh hỏng, dễ bị ôi thiu nếu không được bảo quản đúng cách. Ở khoảng 32-43 độ C, vi khuẩn phát triển nhanh nhất, có thể nhân đôi chỉ sau 20 phút.

Vừa qua, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh tiếp nhận các trường hợp rối loạn tiêu hóa, ngộ độc thực phẩm. Anh Nguyễn Tấn Phong (40 tuổi, quận 12, TP HCM) ăn hải sản chế biến tại quán, vài tiếng sau ói mửa, đau bụng, tiêu lỏng... Tình trạng ngày càng nặng hơn nên anh đến bệnh viện. Bác sĩ siêu âm thấy viêm ruột, xét nghiệm máu cho thấy phản ứng viêm tăng, đi kèm rối loạn điện giải do nôn ói và tiêu lỏng. Người bệnh được dùng kháng sinh, truyền dịch và điều trị các triệu chứng kèm theo. Bệnh nhân xuất viện sau 3 ngày khi các tình trạng được cải thiện. Một trường hợp khác là Thành Hưng (32 tuổi, quận Gò Vấp, TP HCM) bị đau bụng, tiêu lỏng, sốt, nôn ói sau khi ăn bún mắm ốc cua vào buổi trưa. Anh được điều trị 3 ngày thì khỏi các triệu chứng ngộ độc thực phẩm.

Theo bác sĩ Hoài Phương, nguy cơ bị ôi thiu hoặc vi khuẩn gây bệnh xâm nhập rất cao ở các loại thực phẩm có nguồn gốc động vật, có nhiều dầu, đạm như thịt, cá, hải sản, sữa... Ngộ độc cũng thường xảy ra khi ăn thực phẩm chưa được nấu chín hoặc còn tái như rau quả sống, sushi, nem chua... Bác sĩ cũng khuyên mọi người lưu ý khi dùng thực phẩm bảo quản trong hộp, chai, lọ đóng kín như dưa cải muối chua; thịt, cá đóng hộp... vì có nguy cơ xảy ra ngộ độc do vi khuẩn kỵ khí Clostridium botulinum. Không nên ăn tiết canh heo, gà, vịt... vì chứa rất nhiều vi khuẩn, ký sinh trùng như liên cầu lợn, giun sán. Những món ăn này không có tác dụng bổ máu, giải nhiệt trong mùa nóng như nhiều người lầm tưởng.

Bên cạnh đó, nhiệt độ tăng cao cũng khiến cho hệ miễn dịch của cơ thể dễ bị suy giảm, nhất là ở trẻ nhỏ, người lớn tuổi. Khi tiếp xúc với các độc tố của vi khuẩn trong thực phẩm, cơ thể sẽ giảm khả năng chống cự hơn.

Ngộ độc thường xảy ra sau khi ăn thực phẩm nhiễm độc vài phút, vài giờ hoặc vài ngày. Tùy theo tác nhân gây độc tố mà các triệu chứng ở dạ dày, ruột, thần kinh... có thể khác nhau. Người có các dấu hiệu như sốt, nôn, tiêu chảy, đau quặn bụng... cần đến cơ sở y tế thăm khám. Tiêu chảy kéo dài, tiêu ra máu, mất nước, trụy tim mạch, sốc nhiễm khuẩn... là những biểu hiện khi ngộ độc thực phẩm diễn tiến nặng. Nếu không được điều trị kịp thời, người bệnh cũng có nguy cơ tử vong.

Khi người bệnh có dấu hiệu và triệu chứng giống như ngộ độc thực phẩm, cần đến bệnh viện ngay. Từ đó, các bác sĩ thăm khám và điều trị kịp thời, tránh nhiễm trùng nhiễm độc nặng và loại trừ các tình huống nguy hiểm cấp cứu như viêm ruột thừa cấp hay những tình trạng bụng ngoại khoa khác.

Để phòng tránh ngộ độc, người tiêu dùng nên chọn mua thực phẩm còn tươi mới, có nhãn mác, được kiểm tra chất lượng. Khâu chế biến, bảo quản thực phẩm cần đảm bảo vệ sinh. Nấu chín thức ăn, nước uống là cách để các vi khuẩn, virus bị tiêu diệt.

Thức ăn được nấu chín có thể để ở nhiệt độ phòng và nên ăn trong thời gian 2 giờ. Tuy nhiên, trong thời tiết nóng bức thì thời gian để thức ăn ngoài môi trường không nên kéo dài như trên, mà nên dùng ngay. Nếu chưa sử dụng, cần bảo quản trong ngăn mát tủ lạnh dưới 5 độ C. Trời càng nóng, thực phẩm càng dễ biến chất, hư hỏng, nhất là ở nhiệt độ từ 40-60 độ C. Do đó, để tránh ngộ độc thực phẩm vào mùa hè, mọi người nên nấu vừa đủ ăn, ăn thực phẩm sau khi chế biến dưới 2 giờ.

Khi nhiệt độ tăng cao, các loại rau củ quả, thịt cá dễ hư hỏng nên tránh để trong môi trường phòng quá lâu (khoảng một ngày) vì chúng mau héo úa, biến chất. Sau khi mua rau củ quả về, gia đình nên rửa sạch, cho vào ngăn mát của tủ lạnh, dùng trong khoảng 3 ngày đến một tuần. Tuy nhiên, cũng tùy từng rau củ quả, không phải loại nào cũng cần bảo quản trong tủ lạnh. Ví dụ hành tây, khoai tây... dễ bị thối, giảm hương vị, độ ngon khi bảo quản trong tủ lạnh. Với các thực phẩm này, nên giữ ở nơi mát mẻ trong gian bếp, ít ánh sáng, không quá 3 ngày.

Các loại thịt, cá, khi mua về, tốt nhất nên rửa sạch ngay và cho vào ngăn đông lạnh hoặc đông mềm, không để ở nhiệt độ phòng. Thời gian dùng tối đa là 3-5 ngày. Những ngày nắng nóng, việc rã đông thực phẩm ở nhiệt độ phòng có thể làm tăng nguy cơ nhiễm khuẩn. Cách tốt nhất là rã đông trong ngăn mát tủ lạnh.

Mọi người cần rửa tay sạch sẽ bằng xà phòng, dung dịch sát khuẩn trước khi chế biến, trước khi ăn, sau khi đi vệ sinh... Các thức ăn thừa không nên hâm đi hâm lại nhiều lần. Khi ra ngoài dùng bữa, gia đình nên chọn các quán đảm bảo vệ sinh, hạn chế các nơi vỉa hè, lòng đường, có nhiều xe cộ qua lại... Tăng cường hệ miễn dịch cho cơ thể bằng cách ăn uống lành mạnh; tập thể dục đều đặn, ngủ đủ giấc; không hút thuốc lá, hạn chế uống rượu bia...

Kim Uyên

* Tên người bệnh đã được thay đổi.